Türk Hukukunda Seçme Hakkının Mahkumiyete Bağlı Olarak Sınırlandırılmasına İlişkin Sorunlar

Abstract

Oy hakkı, demokrasi yolculuğunun en temel ama en yavaş gelişen unsurlarından biridir. Dünyadaki her alanda bunca ilerleme kaydedilmişken genel oy esasına bu kadar geç ulaşabilmiş olması, medeniyetin iç çelişkisidir. Günümüzde servet, etnik köken, cinsiyet gibi ölçütlerin -her ne kadar yakın dönemlere değin uygulanagelmişse de- oy hakkının kısıtlanması bakımından çağ dışı olduğunu açıklamak zor değildir. Ancak suç sayılan bir eylemi gerçekleştirdiği için hapis cezası alan bir kimsenin aktif oy hakkını, yani seçme hakkını kullanamaması, esasında çağdaş cezalandırma anlayışıyla bağdaşmayan, benzer bir ayrımcı temele dayanıyor olsa da, dünyada ve ülkemizde hala uygulanmakta olan bir sınırlamadır. Bu çalışmada, Türk hukukunda ceza mahkumiyetine bağlı olan seçme hakkından yoksunluk meselesi, mevzuat ve uygulamadaki sorunları merkeze alarak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarından yararlanmak suretiyle ve eleştirel bir yaklaşımla incelenmiştir.

The right to vote is one of the most fundamental, yet slowest, elements of the journey to democracy. It is the internal contradiction of civilization that it was able to reach the principle of universal suffrage so late, while so much progress has been made in every field in the world. Today, it is not difficult to explain that criteria such as wealth, ethnicity, gender – although they have been applied until recently – are outdated in terms of restricting the right to vote. However, the fact that a person sentenced to prison for committing a criminal act cannot exercise his or her right to vote is a limitation that is still in effect, even though it is based on a similar discriminatory basis, which is incompatible with the contemporary understanding of punishment. In this study, the issue of felony disenfranchisement in Turkish law has been critically analyzed by focusing the problems in legislation and practice, referring to the decisions of the European Court of Human Rights.