Tam ve Dar Yükümlülük Esasına Göre Vergilendirmenin Meşrulaştırılması Sorunu

Abstract

Taxation power can be either be used domestically or it might be used abroad. Such power is used according to unlimited and limited tax liability in income based taxes. Relation with the taxpayer is based on criteria of fiscal nexus such as nationality, domicile, permanent establishment in unlimited and limited tax liability. In this study, the approach of the theories that justify the taxation power to the unlimited and limited tax liability has been discussed. In this framework, the subject has been analyzed through the lenses of benefit, sacrifice, equity and through the theories of economic allegiance and neutrality. Among these theories, neutrality, economic allegiance and equity opt for using the taxation power according to unlimited and limited tax liability. Determining the preference of the said theories might contribute to the interpretation of the international legal sources.

Vergilendirme yetkisi ülke sınırları dışında veya içinde kullanılabilir. Gelir üzerinden alınan vergilerde bu yetki dar ve tam yükümlülük esasına göre kullanılmaktadır. Dar ve tam yükümlülük esasında yükümlü ile ilişki, uyrukluk, ikametgâh, işyeri gibi mali bağ ölçütleri üzerinden kurulmaktadır. Bu çalışmada vergilendirme yetkisinin kullanımını meşrulaştıran teorilerin, dar ve tam yükümlülük esasına göre vergilendirmeye yaklaşımı ele alınmaktadır. Bu çerçevede konu fayda, fedakarlık, eşitlik, iktisadi bağ ve tarafsızlık teorileri bakımından irdelenmektedir. Bu teorilerden tarafsızlık, iktisadi bağ ve eşitlik teorileri vergilendirme yetkisinin dar-tam yükümlülük esasına göre kullanılması arasında tercihte bulunmaktadır. Söz konusu teorilerin ortaya koyduğu tercihin belirlenmesi uluslararası hukuk kaynaklarının yorumuna katkı sağlayabilecektir.