Kısmi Davaya İlişkin HMK M 109 2 Hükmünün Yürürlükten Kaldırılmasının Değerlendirilmesi

Abstract

Under the Turkish Law, the concept of partial legal action is regulated under Article 109 of the Code of Civil Procedure (Act No. 6100) for the first time. Under the second paragraph of Article 109 it is stated that: “If the amount of claim is undisputed, or clear between the parties, a partial case may not be initiated.” This rule led to different views on the requirements of filing a partial law suit within the academia and different decisions given by the Turkish Court of Cassation. Scholars argued that this provision restricted the right to legal remedies, it is inconsistent with the principle (principle of party disposition) and hence it blocks the institution of partial case; therefore it should be abolished. However, Turkish Constitutional Court held that, especially on grounds of principle of procedural economy, the provision is not unconstitutional. Despite this, legislator completely abolished the Article 109/2 provision of the Code of Civil Procedure by the Article 4 of the Code (Act No. 6644). In this article, this significant amendment of the code is analyzed and it is examined whether the abolishment of this provision was a right decision or not

Hukukumuzda kısmî dava kurumu ilk defa 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 109 uncu maddesiyle düzenlenmiştir. Söz konusu 109 uncu maddenin ikinci fıkrasında, “Talep konusunun miktarı, taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli ise kısmî dava açılamaz” şeklinde bir düzenlemeye yer verilmiştir. Bu düzenleme doktrinde, kısmî davanın açılma koşulları bakımından farklı görüşlerin ileri sürülmesine; Yargıtay uygulamasında da farklı kararların verilmesine vesile olmuştur. Doktrinde bazı yazarlar söz konusu hükmün, hak arama özgürlüğünü kısıtladığını, tasarruf ilkesiyle bağdaşmadığını ve dolayısıyla kısmî dava kurumunu işlemez hale getirdiğini, bu nedenle de yürürlükten kaldırılması gerektiğini savunmuştur. Ancak, Anayasa Mahkemesi, özellikle usul ekonomisi ilkesini gerekçe göstererek söz konusu hükmün Anayasa’ya aykırı olmadığına karar vermiştir. Buna rağmen, kanun koyucu, 6644 sayılı Kanun’un dördüncü maddesiyle HMK m. 109/2 hükmünü bütünüyle yürürlükten kaldırmıştır. Bu makalede, anılan önemli kanun değişikliği değerlendirilmiş, söz konusu hükmün yürürlükten kaldırılmış olmasının isabetli olup olmadığı incelenmiştir.