Namus Sistemini Meşrulaştırma Ölçeği’nin Geliştirilmesi

Abstract

The purpose of the present study was to develop, from the perspective of system justification theory (Jost & Banaji, 1994), an honor system justification (HSJ) scale aimed at evaluating individuals’ tendency to justify the honor system in the society. Initially, a 28-item pool was generated based on honor literature and the phrases expressed in the reports and news. An adult sample consisting of 433 participants (275 women, 158 men; Mage = 31.77, SDage = 7.61) was employed in the study. The exploratory and confirmatory factor analyses suggested a one-factor 10-item solution, explaining 52.34% of the variance. Factor loadings ranged from .67 to .79 and item-total correlations ranged between .58 and .72. The Cronbach’s alpha coefficient for HSJ scale was .90. The significant correlation of HSJ with other honor-related variables (honor endorsement, attitudes toward violence against women for protecting honor) as well as other system justification ideologies (gender system justification, benevolent and hostile sexism) demonstrates the scale’s validity. In conclusion, the results of the psychometric analyses showed that HSJ is a reliable and valid selfreport measure that can be used in honor-related research.

Bu çalışmanın amacı, sistemi meşrulaştırma kuramı (Jost ve Banaji, 1994) temelinde, bireylerin toplumdaki namus düzenini meşrulaştırma eğilimlerini değerlendiren namus sistemini meşrulaştırma (NSM) ölçeğini geliştirmektir. Bu amaçla; namusla ilgili alanyazın, raporlar ve haberlerdeki söylemlerden yola çıkılarak 28 maddelik bir havuz oluşturulmuştur. Çalışmanın örneklemi, 275’i kadın 158’si erkek olmak üzere toplam 433 (Ort.yaş = 31.77, S = 7.61) yetişkin katılımcıdan oluşmaktadır. Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri sonuçları, toplam varyansın %52.34’ünü açıklayan 10 maddelik tek faktörlü bir yapı ortaya koymuştur. Maddelerin aldıkları faktör yükleri .67 ve .79 arasında, madde-toplam korelasyonları ise .58 ve .72 arasında değişmektedir. Ayrıca, NSM ölçeğinin iç tutarlık katsayısının .90 olduğu bulunmuştur. Ölçeğin namusla ilgili diğer değişkenler (namusu onaylama, namus adına kadına uygulanan şiddete yönelik tutumlar) ve diğer sistemi meşrulaştırma ideolojileri (cinsiyet sistemini meşrulaştırma, korumacı ve düşmanca cinsiyetçilik) ile anlamlı ilişkisi ölçeğin geçerli olduğuna işaret etmektedir. Elde edilen bulgular ışığında, NSM ölçeğinin ilgili alanyazında kullanılmak için geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu sonucuna varılmıştır.