Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-grup Üyeliğinin Etkisi

Abstract

The present study was designed to examine the effect of effort/ability based contributions and in-group membership on the perceived fairness of positive and negative outcomes. Participants read a vignette about two target persons (one of them being an in-group member and the other an out-group member) working on a joint project. These co-workers’ inputs were manipulated in such a way that one of them contributed more with either a higher ability or more effort to the accomplishment of the project. Their outputs were also manipulated to have either positive (reward) or negative (cost) outcomes. Participants (160 university students) were asked to allocate reward in positive condition and cost in negative condition among co-workers in the vignette. Then, they were asked to rate the degree of fairness of the distribution of equal outcomes. The results revealed that when the contribution type is effort, participants allocated both the rewards and the costs according to equity norm. When the contribution type is ability, participants allocated costs equally. However, when the target person who contributed more with a higher ability is in-group member, the reward is distributed proportionally; while the person is out-group member, the reward is equally distributed. The equal distribution is judged to be fairer by the participants when the contribution type is ability rather than effort; when the outcome is cost rather than reward; and when the person who contributed more is out-group member rather than in-group member.

Bu araştırma ödül ve bedel bölüşümüne ilişkin haklılık algılarında katkı türü ve iç-grup üyeliğinin etkisini incelemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak yetenek/çaba, ödül/bedel, iç-grup/dış-grup değişkenlerinin değişimlenmeleriyle oluşturulan deneysel koşulları temsil eden sekiz öykü kullanılmıştır. Öykülerde, yarışmaya katılmak üzere ortak proje yürüten iki kişiden biri iç-grup, diğeri dış-grup üyesi olup, yeteneği ya da çabasıyla sonuca daha az ya da daha fazla katkıda bulunmaktadır. Bu çalışmada üniversite öğrencisi 160 katılımcıya, başarı koşulunda ödülü, başarısızlık koşulunda bedeli nasıl paylaştıracakları sorulmuştur. Ayrıca kendilerine sunulan eşit derecede ödül ya da bedel paylaştırma önerisini ne ölçüde adil bulduklarını değerlendirmeleri istenmiştir. Analiz sonuçları, çaba söz konusu olduğunda ödül ve bedelin iç-grup dış-grup ayrımı yapılmadan katkıya göre dağıtıldığını göstermiştir. Yetenek söz konusu olduğunda ise bedelin her iki gruba da eşit dağıtıldığı gözlenmiştir. Ancak katılımcılar, daha çok yetenekli olan iç-grup üyesi olduğunda ödülün katkıya göre, dış-grup üyesi olduğunda ise eşit dağıtılmasını tercih etmişlerdir. Katılımcılar, eşit pay dağıtımını, bedelin söz konusu olduğu durumda ödüle; yetenek söz konusu olduğunda çabaya; daha çok katkı gösteren dış-grup üyesi olduğunda iç-grup üyesine kıyasla daha adil algılamışlardır.