Boris Çındıkov'un Seçme Hikâyeleri Esasında Çuvaşçada Kelime Grupları

Abstract

Modern Türk lehçeleri içinde, İlk Türkçe döneminden itibaren ayrılmış olmasının yanı sıra dinleri ve kültürleri açısından da Türk dünyasına en uzak mesafede bulunan Çuvaşlar, dillerinde İlk Türkçenin arkaik özelliklerini bir hayli koruması ve kültürel anlamda farklı özellikler barındırması dolayısıyla birçok bilim insanının dikkatini çekmiştir. Çuvaşça üzerine fonetik, morfolojik ve söz varlığı açısından muhtelif bilimsel çalışmalar yapılmış olmasına rağmen söz dizimi üzerine yapılan çalışmalar yok denilecek kadar azdır. Bu boşluğu kısmen de olsa doldurabilmek amacıyla bu çalışmada, Çuvaşçanın kelime grupları eş zamanlı olarak incelenmiş ve Türkiye Türkçesinin kelime gruplarıyla karşılaştırılarak benzer ve farklı yönleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bu tez, "Ön söz" den sonra 5 ana bölümden oluşmaktadır. Tezin Giriş kısmında, Çuvaşlar hakkında genel bilgi verilmiş ve Çuvaşçanın Türklük bilimi ve Türkoloji dünyası için ne denli önemli olduğu vurgulanmaya çalışılmış, ardından Çuvaşçanın söz dizimi üzerine Türkiye'de ve Türkiye dışında yapılmış literatür çalışmaları taranıp zikredilmiştir. İkinci bölümde, Boris Çındıkov'un Tuhsa Kayiççen "Ayrılmadan Önce" adlı hikâye kitabından seçtiğimiz hikâyelerin transkripsiyonu yapılmış, üçüncü bölümde metnin Türkiye Türkçesine aktarımı sağlanmıştır. Dördüncü bölümde ise seçtiğimiz metinler üzerinden Çuvaşçanın kelime grupları incelenmiş ve Türkiye Türkçesiyle karşılaştırılarak benzer ve muhtelif özellikleri gösterilmeye çalışılmıştır. Beşinci bölüm olan "sonuç" kısmında da diller arasında ne kadar mesafe olursa olsun, ne kadar farklı milletlerle kültürel alışverişlerde bulunulursa bulunsun söz dizimi genetiğinin değişmediği, morfoloji, fonetik gibi diğer inceleme alanlarına oranla daha dayanıklı olduğu ve söz diziminin dilin iskeleti olduğu açıklanmıştır.

In modern Turkish dialects, Chuvash, which was separated from the Pre-Turkish diacletcs and was at its most distant from the Turkish world in terms of its religions and cultures, attracted the attention of many scientists in terms of carrying the archaic characteristics of the Pre-Turkish. Although various scientific studies have been made on Chuvash in terms of phonetics, morphology and vocabulary, studies on syntax are almost negligible. This gap partly by examining simultaneously the word Chuvash the group in order to fill if we try to present by comparing the Turkish and Turkey. This thesis composed of five main parts following prologue. In the introduction part of the thesis, general information about the Chuvash and has tried to emphasize how important it is for Turcology world, then on the syntax Chuvash made in Turkey and outside Turkey it is scanned literature is mentioned. In the second part, a transcript of the stories we selected from Boris Çındıkov's Tuhsa Kayiççen story book was made. Transfer to Turkish Turkey are provided in the third part of the text. In the fourth part, we examined Chuvash the text set out groups of words and Turkey have attempted to show various features in comparison to the same direction and Turkish. İn the fifth section, the result, it is determined that no matter how much distance between languages, no matter how much different nationality cultural exchanges, syntax genetics has not changed and resistant than morphology and phonetics just as a other study areas. And the syntax is the skeleton of the language once again proved