Türkistanlı Hacıların Ziyaret Merkezi Olarak İstanbul

Abstract

Despite the political gaps in time, relations between the Ottoman Empire and Turkestan region endured due to the cultural and religious ties and common historical background. One of the important indicators of these relations is the visit of Istanbul by the Turks from Turkestan region as the center of the Caliphate on their pilgrimage route. Ottoman Empire, as a state policy, ensured the safety and security of the pilgrims from Turkestan region against threatening factors of Iran and Russia and covered pilgrims’ accommodation expenses in İstanbul and other expenses during their travels. Based upon archival documents, this article deals with the pilgrims’ route to Hedjaz through İstanbul and the policy of the Ottoman Empire on this issue.

Osmanlı Devleti ile Türkistan bölgesi arasındaki ilişkiler siyasi alandaki kopukluklara rağmen, kültürel ve dini bağlar ile tarihi arka plandan dolayı devam etmiştir. Bu ilişkilerin önemli bir göstergesini de Türkistan bölgesinden hac yolculuğuna çıkan Türklerin Hilafet merkezi olan İstanbul’u ziyaret etmeleri ve dönüşlerinde de aynı güzergahı takip etmeleri oluşturmaktadır. Osmanlı Devleti de Türkistan bölgesinden gelen hacıların İran ve Rusya faktörü sebebiyle yol güvenliklerinin sağlanması ile İstanbul’daki konaklama ve hac yolculuğu sırasındaki masrafların karşılanmasını bir devlet politikası haline getirmiştir. Makalede Türkistan bölgesinden gelen hacıların İstanbul üzerinden Hicaz’a gitmeleri ve bu konuda Osmanlı Devleti’nin politikası arşiv belgelerine dayanılarak değerlendirilmektedir.

Несмотря на то, что политические отношения между Османской империей и Туркестаном не были постоянными, культурные и религиозные связи не прекращались. Важную часть этих отношений составлял маршрут хаджа туркестанских паломников, который пролегал через центр Халифата – Стамбул – в обоих направлениях. Османская империя, в свою очередь, предоставляла паломникам безопасный путь (ввиду российского и иранского факторов), а также оплачивала издержки на дорогу и проживание. Статья, основываясь на архивных документах, анализирует путь туркестанских паломников через Стамбул в Хиджаз и политику Османской империи в их отношении.