Tedarik Zincirlerinde Yatay İşbirliği Olması Halinde Yer Seçimi Problemleri

Abstract

İşbirliklerinde, işbirliğinin nasıl ve kimlerin arasında kurulması gerektiği, ortaya çıkan maliyet ve oluşan kârların işbirliğine katılanlar arasında nasıl paylaştırılacağı önemli sorunlardandır. Bu çalışmada firmaların ortak stratejik amaçlar için bir araya geldiği bir yapı olan yatay işbirliğinin kurulması problemi, iki aşamalı bir tedarik zinciri üzerindeki tesis yer seçimi problemi ile birleştirilerek uygulanmaya çalışılmıştır. Bu yatay işbirliğindeki işbirlikçiler, literatürdeki diğer çalışmalardan farklı olarak müşterilerine ürün yollarken kullandıkları tesisleri ortaklaşa kullanabilmektedir. İşbirliği sayesinde, işbirlikçiler tek başlarına katlandıkları tesis maliyetini paylaşmış olacaklar ve bunun yanı sıra dağıtım merkezlerinde yük birleştirme yapılacağı için taşıyıcılara daha az birim maliyet ödeyebileceklerdir. Bu çalışmada işbirlikçiler için optimal işbirliğini kurabilmek, hangi tesislerin hangi kapasite seviyelerinde açılacağına karar vermek ve müşterilere ürün dağıtımını en az maliyet ile gerçekleştirmek, işbirliğinin sürdürülebilirliğini sağlamak adına tesis ve taşıma maliyetlerini işbirlikçiler arasında uygun bir şekilde dağıtabilmek için matematiksel modeller geliştirilmiştir. Literatürdeki diğer çalışmalardan farklı olarak bu çalışma bu üç öğeyi bir araya getiren ilk çalışmalardan olduğundan veri üretilmesi yapılmıştır. Matematiksel modellerin çözdürülmesiyle elde edilen sonuçlar analiz edilmiştir.

Deciding members of the collaboration and allocating the incurred cost and resulting profit between collaborators are major problems in collaborations. In this study, establishment of horizontal collaboration problem, a structure in which firms come together for the common strategic objectives, and facility location problem in a two-echelon supply chain is combined. Apart from other studies in the literature, collaborators in the horizontal collaboration can use the facilities jointly while responding customers' orders. Through collaboration the cost of the facility will be shared which they bear alone before collaboration, moreover unit transportation cost will be reduced with freight consolidation. In this study, mathematical models are developed in order to establish the optimal collaboration for collaborators, to select facility locations with convenient capacities and meet customer demands with minimum cost, facility and transport cost allocation between collaborators. Unlike other studies in the literature, this study is one of the pioneer studies which bring these three elements together thus, data generation is done. The performances of the models are evaluated on test instances.