Karmaşıklık Dizgesine Mimarlık: Kaos Teorisi Aracılığıyla Bir Yaklaşım

Abstract

İçinde bulunduğumuz karmaşık dünyayı anlamlandırabilmek için tarihte bir çok teori ortaya atılmıştır. İlk başta beşeri bilimlerde kendini tanımlayan Kaos teorisi, bugün, mimarlığı ve sosyolojiyi kapsayan sosyal bilimlerde de büyük ilerlemeler kaydedilebileceği konusunda bize umut vermektedir. Bu bağlamda, lineer olmayan sistemleri inceleyen teori, güncel mimarlığı okumanın bir aracı olarak görülebilir. Teorinin kelebek etkisi felsefesine göre, evrendeki hiç bir olay ve olgu bağımsız olarak düşünülemez. Dolayısıyla, bugün, güncel mimarlığı inceleyebilmek için metropol kente ve sosyolojiye bakmak kaçınılmaz görülmektedir. Metropoller, artık doğrusal olmayan doğal ortam ve toplum tarafından yaratılmış doğrusal düzen çerçevesinde, mimari deneyimin en karmaşık sahnesi olarak kabul edilebilir. Bugün, kentin dönüşümü ve bu dönüşümün yol açtığı toplumsal dinamikler çerçevesinde mimar/mimarlık/mekan bağlamında bir tıkanıklık ve tekrarın olduğu söylenebilir. Modern bireylerin yaşadıkları toplumsal dönüşümlerin mekânsal sonuçlarını incelemek, ancak metropol kent ile mimar arasındaki güçlü ilişkinin önemini kavrayarak mümkündür. Mimarlık üretimi ve bugünün mimarının düzen/düzensizlik karşısında edindiği bakma biçimlerinin arasında doğrudan bir ilişki vardır. Kaos Teorisi aracılığıyla, bu çalışma, bugünün bireyinin gündelik yaşamın karmaşıklık dizgesindeki bakma biçimleri ve bugünün mimarının bu dizgedeki yeri ve rolü üzerine tartışacaktır. Diğer bir deyişle, bu tez, bugünün mimarının hangi tutumunun, kentin/mimarlığın dönüşümünü başlatacak müdahale aracı olabileceği üzerine odaklanmaktadır. Anahtar kelimeler: Kaos teorisi, Mimar, Karmaşıklık, Düzen, Metropol kent

Due to the desire of humankind by means of conceiving the complex universe we live in, many theories have appeared in the history. Even though the Chaos theory has been used in human sciences at first, it actually gives us hope concerning the future use in social sciences that include architecture and sociology in terms of breakthroughs. In this context, the theory, which analyses the nonlinear complex systems, can now be seen as a tool to investigate the current situation of architecture. According to the philosophy of the theory, every event and phenomenon in the universe cannot be considered independently. Therefore, today, it seems inevitable to look at metropolitan city and sociology in order to be able to examine current architecture. Today, in the frame of the transformation of the city and the social dynamics that lead to this transformation, it can be said that there is a congestion and repetition in the context of the city/citizen/architecture. Metropolitan cities can now be assumed as the most complex scene of architectural experience in the frame of nonlinear natural atmosphere and linear orders created by society. It is possible to examine the spatial consequences of the social transformations that modern individuals experience, but only by comprehending the importance of the strong relationship between the metropolitan city and the architect. Through the Chaos Theory, this paper will discuss the views of the today's individual on the line of complexity in daily life and the role of today's architect on the edge of chaos. In other words, this research focuses on which attitude of today's architect can be an intervention tool to initiate the transformation of city/society. Keywords: Chaos theory, Architect, Complexity, Order, Metropolitan city