Vergi Yargılaması Hukukunda Norm Çatışması

Abstract

Hukuk teorisinde norm çatışması, yoğun olarak incelenmiş bir konudur. Bu çerçevede KELSEN, ROSS, RAZ, DWORKIN, MUNZER, ELHAG/BREUKER/BROUWER ve PECZENIK gibi yazarlar, norm çatışmalarının saptanması ve sınıflandırılması konusunda çeşitli görüşler ileri sürmüşlerdir. Söz konusu görüşler, çatışma sorununu ya muğlak sınıflandırmalarla incelemekte ya da deontik mantık gibi spesifik bir mantık türüne indirgemektedir. Bu nedenle, vergi yargılaması normları arasındaki çatışmaların analizinde bu yaklaşımlardan herhangi biri tercih edilmemiştir. Bunun yerine norm çatışmasının saptanması için ölçüt önerilmiş ve bu ölçütten hareketle de yeni bir sınıflandırma yapılmıştır. Bu bağlamda norm çatışması, bir normun uygulanmasının diğer bir normu ihlal etmesi olarak tanımlanmış ve uygulanan iki bağımsız normun davranış koşullarının aynı olup olmamasını esas alan bir sınıflandırma ortaya konmuştur. Davranış koşulları aynı olan iki norm arasındaki çatışma mantıki çatışmadır. Mantıki çatışmalar da hukuki sonuç unsuru ile diğer koşullar arasındaki farlılıklardan hareketle tam ve kısmi norm çatışmaları olarak ikiye ayrılmaktadır. Davranış koşulları farklı iki norm arasındaki çatışma ise “gerçek çatışma”dır. Vergi yargılaması normları, İdari Yargılama Usul Kanunu, Vergi Usul Kanunu ve Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun gibi pek çok yasada yer almaktadır. Çalışmada, vergi yargılaması normları arasındaki çatışmalar, “kısmi norm çatışması” olarak nitelendirilmiştir. Bu bağlamda anılan normlar arasındaki çatışmaların büyük kısmı, İYUK m.2/1-a’da öngörülen bağımsız normun “diğer koşulları” arasındaki uyumsuzluklardan kaynaklanmaktadır. Vergi yargılaması normları arasında gerçek çatışma haline ise rastlanılmamıştır.

Norm conflicts in legal theory is a subject which has been intensively studied. In this regard, authors like KELSEN, ROSS, RAZ, DWORKIN, MUNZER, ELHAG/BREUKER/BROUWER and PECZENIK have asserted different ideas on determination and classification of norm conflicts. The aforementioned ideas scrutinize the conflict problem by abstract classifications or abbreviate it to a specific logic like the deontic logic. Therefore, none of these approaches has been preferred in analyzing the conflict between the tax norms. Instead of this, a new criterion has been sug- gested for the determination of norm conflict and a new classification has been made pursuant to this new criterion. In this regard, norm conflict has been described as to mean where the application of a norm violates an- other norm and a classification which is based on the similarities between the circumstances of two independ- ent applicable rules has been revealed. A conflict between the two norms of which behavioral circumstances are the same is a logical conflict. Logical conflicts are separated into two as total and partial norm conflicts basing upon the differences between the legal consequence element and the other circumstances. A conflict between the two norms which have different behavioral circumstances is a “real conflict”. Procedural tax norms take part in many codes like the Administrative Procedural Law and Procedural Administrative Tax Law and the Law on the Collection Procedure of Public Claims. In this study, the conflicts between the procedural tax norms have been qualified as “partial norm conflicts”. In this regard, many of the conflicts between the aforementioned norms have its source from the incompatibilities between the “other circumstances” of the independent norm in art. 2/1-a of Administrative Procedural Law. A real conflict between the procedural tax norms has not been encountered.