Bir İnsan Hakları Sorunu Olarak Yolsuzluk

Abstract

Corruption has become a global problem and it can no longer be considered as a threat merely on the liberal economic order. It is a serious impediment to the full realization and protection of all human rights and freedoms, notably the second generation rights, such as the right to food, right to shelter, right to health and right to education. In this context, especially with regard to the developing countries, the close relationship between corruption and human rights violations shall be recognized and the human rights protection tools along with the other international judicial mechanisms shall be used in the international fight against corruption. In this study, firstly, the definition and the scope of the term of corruption under the international documents will be examined. Then the shift in the perception of corruption and its reflection on the international methods as adopted in the anti-corruption documents will be evaluated. In the second chapter, practices of corruption will be analysed with a human rights-based approach and the possibilities for the use of international human rights law will be investigated. Lastly, the reports of the international organisations and NGOs on the corrupt practices in Turkey will be briefly mentioned.

Küresel bir sorun haline gelen yolsuzluk, artık yalnızca liberal ekonomik düzene karşı bir tehdit olarak görülemez. Yolsuzluk bugün başta beslenme, barınma, sağlık ve eğitim hakları gibi ikinci kuşak haklar olmak üzere, tüm hak ve özgürlüklerin gerçekleştirilmesi ve korunması önünde ciddi bir engeldir. Bu çerçevede, özellikle gelişmekte olan devletler bakımından, yolsuzluk ve insan hakları ihlalleri arasındaki sıkı bağın anlaşılması ve yolsuzlukla uluslararası mücadelede insan hakları koruma araçlarından ve uluslararası yargı mekanizmalarından da yararlanılması gerekmektedir. Bu çalışmada ilk olarak yolsuzluk kavramının uluslararası belgelerdeki tanım ve kapsamı incelenecektir. Daha sonra uluslararası topluluğun yolsuzluk algısının değişimi ve bu algının yolsuzlukla mücadele konusunda benimsenen uluslararası yöntemlere yansıması değerlendirilecektir. İkinci bölümde, yolsuzluk bir insan hakları sorunu olarak ele alınacak ve uluslararası insan hakları hukukunun yolsuzluk sorununa yaklaşımı araştırılacaktır. Son bölümde ise uluslararası örgütlerin ve sivil toplum kuruluşlarının Türkiye'deki yolsuzluk uygulamalarına ilişkin raporlarına kısaca değinilecektir.