Birlikte Elde Bulundurulan Mahcuz Malın Muhafaza Altına Alınması Hususunda 7343 Sayılı Kanunla Getirilen Yeni Düzenlemenin Değerlendirilmesi

Abstract

7343 sayılı Kanunla, borçlu ile üçüncü kişinin birlikte elde bulundurduğu hacizli mal hakkında, üçüncü kişinin istihkak iddiasında bulunması halinde, bu malın icra müdürü tarafından muhafaza altına alınması hususunda İİK’nın 97/a maddesine yeni bir hüküm eklenmiştir. 7343 Sayılı Kanun’un 8 inci maddesiyle İİK 97/a maddesinin birinci fıkrasına ikinci cümlesinden sonra gelmek üzere eklenen hüküm şöyledir: “Bu hâlde üçüncü şahıs yedieminliği kabul ettiği takdirde bu mal muhafaza altına alınmaz. Ancak 97 nci maddenin birinci fıkrası uyarınca takibin devamına karar verilmesi hâlinde mal muhafaza altına alınabilir.”. İcra ve İflas Kanunu’nun istihkak davalarında mülkiyet karinesi başlığını taşıyan 97/a-1 inci maddesinin ikinci cümlesine göre, borçlu ile üçüncü şahısların taşınır malı birlikte elde bulundurmaları halinde, mal borçlu elinde haczedilmiş sayılmaktadır. Getirilen yeni düzenleme, birlikte elde bulundurulan malların kimin elinde haczedilmiş sayılacağı hususunda bir değişiklik yapmamıştır. Birlikte elde bulundurulan mal, eskiden olduğu gibi yine borçlu elinde haczedilmiş sayılacaktır. İcra ve İflas Kanunu’nun 88/2 nci maddesi hükmüne göre “Diğer taşınır mallar masrafı alacaklıdan peşin alınmak suretiyle muhafaza altına alınır. Alacaklı muvafakat ederse, istenildiği zaman geri verilmek şartıyla borçlu yedinde veya üçüncü şahıs nezdinde bırakılabilir”. Bu hükme rağmen birlikte elde bulundurulan ve istihkak iddia edilen hacizli bir mal, yeni düzenleme uyarınca, borçlunun elinde haczedilmiş sayılmasına rağmen, üçüncü şahıs yedieminliği kabul ettiği takdirde kural olarak muhafaza altına alınamayacaktır. Muhafaza altına alınamayan ve üçüncü şahıs nezdinde bırakılan bu mal, ancak İİK m.97/1 hükmüne göre takibin devamına karar verilmesi halinde muhafaza altına alınabilecektir. Kanaatimizce, birlikte elde bulundurulan malı, bir taraftan borçlu elinde haczetmiş saymak, diğer taraftan sanki üçüncü kişi elinde haczedilmiş gibi muhafaza işlemine tabi tutmak bir çelişki teşkil etmektedir. Getirilen yeni düzenleme, malı borçlu ile birlikte elde bulunduran üçüncü kişilerin korunması düşüncesiyle getirilmiş olması noktasında savunulabilir ise de, kendi içinde mantıksal bir çelişki barındırması ve bazı sorunlara yol açabilecek nitelikte olması noktasında eleştiriye açıktır. Dolayısıyla bu tarz bir düzenleme yerine, üçüncü kişiyi koruyucu mahiyette başka bir düzenleme yapılması daha isabetli olurdu. Çalışmamızda, getirilen yeni düzenleme çeşitli açılardan değerlendirilmiş ve bazı önerilerde bulunulmuştur.